optziuni
  • info

20 de definitzii pentru catzara

din care

Dictzionare explicative

Explica cele mai intalnite sensuri ale cuvintelor.

CATZARÁ cátzar vb. I. Refl. A se sui agatzanduse pe un loc inalt (shi abrupt); a aburca. ♦ (Despre plante) A se prinde a se fixa (cu carcei) de ramuri de ziduri etc. [Var.: (reg.) acatzará vb. I] Cf. acatza.

CATZARÁ cátzar vb. I. Refl. A se sui agatzanduse pe un loc inalt (shi abrupt); a aburca. ♦ (Despre plante) A se prinde a se fixa (cu carcei) de ramuri de ziduri etc. [Var.: (reg.) acatzará vb. I] Cf. acatza.

catzara vr [At: CANTEMIR ap. ZANNE P. I 505 / V: a~ acatzera[1] ~tzera ~ri[2] / Pzi: catzar shi (reg) achetzer / E: ctm acatza + bg катержа ce[3]] 1 (D. oameni) A se urca pe un loc inalt (shi abrupt) apucanduse cu mainile (de ramuri de coltzurile stancilor etc.) Cf aburca. 2 (Pex) A se urca. 3 (D. capra shi alte animale) A se urca pe pante abrupte. 4 (D. plante) A creshte in sus prinzanduse de ramuri de ziduri etc. (cu carceii).

  1. Varianta neconsemnata k intrare principala. — gall
  2. Varianta neconsemnata k intrare principala. — gall
  3. Etimonul corect ortografiat este катеря се. — Ladislau Strifler

CATZARÁ cátzar vb. I. Refl. A se sui agatzanduse pe un loc inalt shi abrupt pe un copac etc. ♦ (Despre plante) A se prinde (cu carceii) de ramuri de ziduri etc. [Var.: (reg.) acatzará vb. I] Din acatza + bg. katerja se „ma catzar”.

A SE CATZARÁ ma cátzar intranz. 1) (despre fiintze) A se sui cu greu prinzanduse. 2) (despre plante) A se ridica agatzanduse (de ziduri de ramuri etc.); a se urca; a se sui. /v. a se agatza

catzarà v. 1. a se urca acatzanduse cu mainile a se sui grapish; 2. se zice de plante care se ridica acatzanduse shi infashuranduse: pe plantele invecinate k iedera. [Dintr’un primitiv catz (cf. acatzà)].

ACATZARÁ vb. I v. catzara.

acatzara vi vz catzara

catzera v vz catzara

CATZARÁ cátzar vb. I. Refl. A se urca apucinduse cu miinile shi cu picioarele sau (fiind vorba despre pasari sau despre animale) cu ghearele; a se sui agatzinduse pe un loc inalt shi abrupt pe un copac etc. A doua zi ne catzaram pe gard. STANCU D. 107. Le asheza [cratitzele] cu grija la radacina copacului in care se catzarase mitza. SADOVEANU P. M. 240. SHoimul ranit... incepu sa se catzeren gheare. Pe zgruntzurosul granit. TOMA C. V. 341. Cu un singur picior nu sar mai putea catzara pe scara de sirma. SAHIA N. 35. ◊ (Poetic) Cindva ce fusese Azuga?... Cincizecishaizeci de colibe durate din piatra shi din birne citeva inshirate linga drumul ingust celelalte catzarate pe stinci. PAS L. II 156. Paduri care se catzara pina sub piscurile detunate shi pleshuve. GALACTION O. I 344. Carari pietruite se catzara pe briiele magurelor pe sub boltzi de ramuri. VLAHUTZA O. A. II 153. ◊ Intranz. (Neobishnuit) Miini dupa miini; genunchi dupa genunchi shase perechi catzarau pe stinci. BOGZA C. O. 24. ♦ (Despre unele plante) A creshte in sus prinzinduse (cu circeii) de ramuri de ziduri etc. Iedera se catzara pina la streashina casei. Varianta: (regional) acatzará (CREANGA P. 147) vb. I.

ACATZARÁ vb. I. v. catzara.

acatzarà v. a se sui pe ceva agatzanduse cu mainile: acatzaranduse din coltz in coltz ISP.

acátzar V. cátzar.

cátzar (ma) a catzará v. refl. (d. catza. V. acatz). Ma suĭ apucinduma cu minile saŭ cu picĭoarele (k maĭmutzele veveritzele) saŭ rasucinduma orĭ prinzinduma cu circeiĭ (k unele plante: edera vitza fasolea). SHi ma acátzar (vest).

Dictzionare morfologice

Indica formele flexionare ale cuvintelor (conjugari, declinari).

!catzará (a se ~) vb. refl. ind. prez. 1 sg. ma cátzar 2 sg. te cátzari 3 se cátzara; conj. prez. 3 sa se cátzare

catzará vb. ind. prez. 1 sg. cátzar 2 sg. cátzari 3 sg. shi pl. cátzara; conj. prez. 3 sg. shi pl. cátzare

catzar tzari 2 tzare conj.

Dictzionare relatzionale

Indica relatzii intre cuvinte (sinonime, antonime).

CATZARÁ vb. a se cocotza a se ridica a se sui a se urca (pop. shi fam.) a se zgaibara (pop.) a se aburca a se tzutzuia (reg.) a se burica a se cucuia a se gaibara a se popotza (prin Transilv.) a se pupuia (prin Olt.) a se suliga. (Sa ~ in copac.)

CATZARA vb. a se cocotza a se ridica a se sui a se urca (pop.) a se aburca a se tzutzuia (reg.) a se burica a se cucuia a se gaibara a se popota a se zgaibara (prin Transilv.) a se pupuia (prin Olt.) a se suliga. (Sa ~ in copac.)

Dictzionare etimologice

Explica etimologiile cuvintelor sau familiilor de cuvinte.

catzará (cátzar catzarát) vb. 1. A se sui agatzinduse pe un loc inalt. 2. A (se) cocotza. Var. acatzara. Origine necunoscuta. Schuchardt ZRPh. XXVIII 41 shi DAR considera contaminare a lui acatza cu bg. katerja se „a se catzara”. Capidan Dacor. VII 129 sugereaza alb. katsaroj; cf. shi bg. kacvam „a se cocotza” katerica „veveritza” shi ngr. ϰαντζαρώνω „a se catzara”. Este posibil k asemanarea sa se datoreze unei intentzii expresive comune. Var. prezinta o contaminare evidenta cu acatza. Der. (a)catzator adj. (care se catzara); catzaratoare s. f. (ciocanitoare Picus major).

Dictzionare specializate

Explica intzelesuri specializate ale cuvintelor.

catzará s.f. (reg.) veveritza catzobara cotzoliga.

Intrare: catzara
verb (V19.1)
Surse flexiune: DOR
infinitiv infinitiv lung participiu gerunziu imperativ pers. a II-a
(a)
  • catzara
  • catzarare
  • catzarat
  • catzaratu‑
  • catzarand
  • catzarandu‑
 singular plural
  • catzara
  • catzaratzi
numarul persoana prezent conjunctiv prezent imperfect perfect simplu mai mult k perfect
singular I (eu)
  • catzar
 (sa)
  • catzar
  • catzaram
  • catzarai
  • catzarasem
a II-a (tu)
  • catzari
 (sa)
  • catzari
  • catzarai
  • catzarashi
  • catzaraseshi
a III-a (el, ea)
  • catzara
 (sa)
  • catzare
  • catzara
  • catzara
  • catzarase
plural I (noi)
  • catzaram
 (sa)
  • catzaram
  • catzaram
  • catzararam
  • catzaraseram
  • catzarasem
a II-a (voi)
  • catzaratzi
 (sa)
  • catzaratzi
  • catzaratzi
  • catzararatzi
  • catzaraseratzi
  • catzarasetzi
a III-a (ei, ele)
  • catzara
 (sa)
  • catzare
  • catzarau
  • catzarara
  • catzarasera
verb (V19.1)
infinitiv infinitiv lung participiu gerunziu imperativ pers. a II-a
(a)
  • acatzara
  • acatzarare
  • acatzarat
  • acatzaratu‑
  • acatzarand
  • acatzarandu‑
 singular plural
  • acatzara
  • acatzaratzi
numarul persoana prezent conjunctiv prezent imperfect perfect simplu mai mult k perfect
singular I (eu)
  • acatzar
 (sa)
  • acatzar
  • acatzaram
  • acatzarai
  • acatzarasem
a II-a (tu)
  • acatzari
 (sa)
  • acatzari
  • acatzarai
  • acatzarashi
  • acatzaraseshi
a III-a (el, ea)
  • acatzara
 (sa)
  • acatzare
  • acatzara
  • acatzara
  • acatzarase
plural I (noi)
  • acatzaram
 (sa)
  • acatzaram
  • acatzaram
  • acatzararam
  • acatzaraseram
  • acatzarasem
a II-a (voi)
  • acatzaratzi
 (sa)
  • acatzaratzi
  • acatzaratzi
  • acatzararatzi
  • acatzaraseratzi
  • acatzarasetzi
a III-a (ei, ele)
  • acatzara
 (sa)
  • acatzare
  • acatzarau
  • acatzarara
  • acatzarasera
acatzara
Nu exista informatzii despre paradigma acestui cuvant.
verb (V1)
infinitiv infinitiv lung participiu gerunziu imperativ pers. a II-a
(a)
  • catzera
  • catzerare
  • catzerat
  • catzeratu‑
  • catzerand
  • catzerandu‑
 singular plural
  • catzera
  • catzeratzi
numarul persoana prezent conjunctiv prezent imperfect perfect simplu mai mult k perfect
singular I (eu)
  • catzer
 (sa)
  • catzer
  • catzeram
  • catzerai
  • catzerasem
a II-a (tu)
  • catzeri
 (sa)
  • catzeri
  • catzerai
  • catzerashi
  • catzeraseshi
a III-a (el, ea)
  • catzera
 (sa)
  • catzere
  • catzera
  • catzera
  • catzerase
plural I (noi)
  • catzeram
 (sa)
  • catzeram
  • catzeram
  • catzeraram
  • catzeraseram
  • catzerasem
a II-a (voi)
  • catzeratzi
 (sa)
  • catzeratzi
  • catzeratzi
  • catzeraratzi
  • catzeraseratzi
  • catzerasetzi
a III-a (ei, ele)
  • catzera
 (sa)
  • catzere
  • catzerau
  • catzerara
  • catzerasera
* forma nerecomandata sau greshita – (arata)
* forme elidate shi forme verbale lungi – (arata)
info
Aceste definitzii sunt compilate de echipa dexonline. Definitziile originale se afla pe fila definitzii. Putetzi reordona filele pe pagina de preferintze.
arata:

catzara, catzarverb

  • 1. A se sui agatzanduse pe un loc inalt (shi abrupt). DEX '09 MDA2 DEX '98 DLRLC
    sinonime: aburca sui urca
    • format_quote A doua zi ne catzaram pe gard. STANCU D. 107. DLRLC
    • format_quote Le asheza [cratitzele] cu grija la radacina copacului in care se catzarase mitza. SADOVEANU P. M. 240. DLRLC
    • format_quote SHoimul ranit... incepu sa se catzeren gheare. Pe zgruntzurosul granit. TOMA C. V. 341. DLRLC
    • format_quote Cu un singur picior nu sar mai putea catzara pe scara de sirma. SAHIA N. 35. DLRLC
    • format_quote poetic Cindva – ce fusese Azuga?... Cincizecishaizeci de colibe durate din piatra shi din birne citeva inshirate linga drumul ingust celelalte catzarate pe stinci. PAS L. II 156. DLRLC
    • format_quote poetic Paduri care se catzara pina sub piscurile detunate shi pleshuve. GALACTION O. I 344. DLRLC
    • format_quote poetic Carari pietruite se catzara pe briiele magurelor pe sub boltzi de ramuri. VLAHUTZA O. A. II 153. DLRLC
    • format_quote intranzitiv neobishnuit Miini dupa miini; genunchi dupa genunchi shase perechi catzarau pe stinci. BOGZA C. O. 24. DLRLC
    • 1.1. (Despre plante) A se prinde a se fixa (cu carcei) de ramuri de ziduri etc. DEX '09 MDA2 DEX '98 DLRLC
      • format_quote Iedera se catzara pana la streashina casei. DLRLC
etimologie:

info Lista completa de definitzii se afla pe fila definitzii.